تحلیل گفتمان احتجاجات و مناظره‌های امام صادق(ع)

Authors

  • حسن مجیدی دکترای علوم سیاسی، دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه امام صادق(ع)
Abstract:

هدف: هدف مقالۀ حاضر، شناسایی برخی از بایسته‌های برگزاری کرسی‌های نقد، نظریه‌پردازی و مناظرات علمی با بررسی مناظره‌های امام صادق(ع) بود. روش: این مقاله با بهره‌گیری از توانایی‌های تحلیل گفتمانِ انتقادی ون‌دایک در قالب متغیّرها و مقوله‌های عملیاتی، این مناظره‌ها را بررسی کرده است. یافته‌ها: دقت در مناظره‌های امام با نمایندگان ادیان و فِرَق دیگر، با تمرکز بر مقولۀ واژگان، چشم‌انداز، استعاره، انسجام تاریخی، نقل قول، تأکید ساختاری و قطب‌بندی نشان می‌دهدکه امام با وجود اثبات حقانیت و ابطال مدعیات طرفهای مناظره، از منازعۀ گفتمانیِ اخلاق‌گریز بر حذر مانده و در کمال صراحت، دقت، ادب و احترام، نفسِ این مناظره‌ها را به عرصه‌ای برای اثبات حقانیت اسلام در برابر الحاد و دیگر ادیان، و حقانیت امامت و تشیّع دوازده‌امامی در برابر مخالفان(زیدیان و معتقدان به خلافت) بدل کردند. نتیجه‌گیری: مواجهۀ امام صادق(ع) با متفکران دیگر مسلکها، مکاتب و مذاهب، به پیش چشم رهجویان راه حقیقت، جلوۀ روشنی از تضارب آرا و برخورد عالمانه با عقاید مخالف است. امام صادق(ع)، در مقام مؤسس مکتب فقهی شیعی، در احتجاجات خود از پیشگامان راه‌اندازی کرسی‌های آزاد بحث و مناظره علمی‌اند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

چگونگی نمود روش‌های گفتمان قرآنی در احتجاجات امام رضا(ع) و تفاوت آن با صناعات خمس در منطق

قرآن کریم به تبیین روش‌های گفتمان پرداخته و سه روش برهان حِکمی، موعظه حسنه و جدل احسن را به‌عنوان شیوه‌های دعوت رسول خدا(ص) معرفی کرده است. از سویی در علم منطق، پنج فن استدلال یا گفتمان متناسب با اهداف گفت‌وگو مطرح است که عبارت‌اند از: برهان، جدل، خطابه، شعر و مغالطه. روش‌های گفتمان قرآنی در اصول و غایت، تفاوت‌های بنیادین با روش‌های گفتمان منطقی و صناعات خمس دارد که در این مقاله کوشش شده است تا...

full text

تحلیل گفتمان مناظره های امام رضا (ع)

از ویژگی‌ها و نقاط بارز سیرۀ امام رضا(ع)‌ مواجهۀ ایشان با نمایندگان ادیان و مذاهب گوناگون در قالب مناظره‌هایی است که برخلاف اهداف مأمون ـ‌خلیفۀ عباسی‌ـ از برگزاری آنها، به عرصه‌ای برای دفاع از مرزهای اعتقادی اسلام، امامت و عقاید به‌حقِ شیعه و به‌ویژه اثبات صلاحیت و حقانیت امام برای امامت و خلافت تبدیل شد. استحکام در استدلال، استناد امام به منابع دست‌اولِ ادیان ابراهیمی و احاطۀ ایشا...

full text

تحلیل رابطه کارآمدی سیاسی و تکلیف‌گرایی در گفتمان امام خمینی

کارآمدی سیاسی و تلاش برای تحقق اهداف نظام سیاسی، مورد تأکید حضرت امام خمینی+ است. ایشان در کارآمدی سیاسی، همواره بر لزوم انجام وظایف و تکالیف الهی که بر عهده کارگزاران و دولتمردان و بخش‌های مختلف جامعه است، تأکید داشتند. تکلیف‌گرایی بر کارآمدی سیاسی و مولفه‌های سنجش آن (اهداف، امکانات و موانع) تأثیر مستقیم داشته و ضمن استفاده این نظریه از نکات مثبت سایر نظریات، نمی‌توان کارآمدی نظام اسلامی را ب...

full text

چگونگی نمود روش های گفتمان قرآنی در احتجاجات امام رضا(ع) و تفاوت آن با صناعات خمس در منطق

قرآن کریم به تبیین روش های گفتمان پرداخته و سه روش برهان حِکمی، موعظه حسنه و جدل احسن را به عنوان شیوه های دعوت رسول خدا(ص) معرفی کرده است. از سویی در علم منطق، پنج فن استدلال یا گفتمان متناسب با اهداف گفت وگو مطرح است که عبارت اند از: برهان، جدل، خطابه، شعر و مغالطه. روش های گفتمان قرآنی در اصول و غایت، تفاوت های بنیادین با روش های گفتمان منطقی و صناعات خمس دارد که در این مقاله کوشش شده است تا ...

full text

تحلیل گفتمان سروده فرزدق برای امام سجاد(ع)

تحلیل گفتمان با کاوش فرایند کلام به بررسی زمینه‌های تولید سخن اعم از اندیشه‌های دینی، اجتماعی و سیاسی گوینده سخن و نحوه تولید آن و بازجست تعامل خواننده متن با کلام اطلاق می‌گردد. داستان مدح فرزدق (19 ـ 110 ق.) شاعر بلندپایه اموی از امام سجاد× معروف است که در آن هشام خلیفه اموی را با شعر و کلام خود در جمع، شرمنده کرده و حاکم قدرتمند زمان را از طریق کلام شکست داده است. او در این متن غیر از ستایش ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 21  issue 71

pages  179- 196

publication date 2017-08-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023